Spring is in the air
Het is onder jagers een goede gewoonte om net na het jachtseizoen met de hond te fokken. Dat is een mooi moment en ook voor de periode van het jaar dat de pups worden geboren. Gedurende het eerste jaar zijn ze nog te groot voor servet en te klein voor tafellaken als het om apporteren gaat. En als ze dan het volgende voorjaar zo ongeveer een jaar oud zijn, dan beginnen ze rijp te worden voor wat hersenkrakers. Serieus studeren en ook met een beetje discipline.
Mijn benadering is nogal anders dan vanouds gebruikelijk. Alle jonge honden kunnen namelijk uitstekend rennen en apporteren, maar manieren hebben ze nog niet geleerd. De basis opleiding ontbreekt en daar is dat eerste jaar zo prettig voor. Als iemand dus zegt dat hij pas met een jaar begint met de opleiding van de hond, dan is dat de leeftijd voor enige serieus apporteerwerk. Daarvoor leren we de hond heel veel huishoudelijke dingetjes. Manieren.
Moment van nestverlaten
Het is de laatste tijd heftig in het nieuws dat pups niet voor de leeftijd van 15 weken mogen worden geïmporteerd. Dat kan alleen iemand bedenken die geen honden opleidt.
We weten al sinds studies in de veertig- en vijftiger jaren van de vorige eeuw dat een pup gemiddeld met zeven weken rijp is om het nest te verlaten. Wie met regelmaat een nest heeft gefokt, herkent het patroon. In ‘Sam leert leren’ beschrijf ik de ontwikkelfasen van de pup vanaf de geboorte tot de leeftijd van ca 16 weken. Dat is redelijk goed schematisch weer te geven en geldt nog steeds. Met als enige verschil dat honden ook evolueren en zich iets sneller lijken aan te passen. Ze leren sneller en jonger (lijkt het), maar of je dat ‘vroeger volwassen’ kunt noemen, wens ik te betwijfelen.
Maar nog steeds geldt voor Retrievers (en alle jachthonden) dat exact zeven weken de ideale leeftijd is om het nest te verlaten. Aangenomen dat de pup vervolgens naar een goed nieuw adres gaat, met een zorgzame vervolg ontwikkeling.
Nest ontwikkelingen
Vanaf een week of vier/vijf gaan de pups in het nest serieuzer hun sociale gedrag ten opzichte van elkaar ontwikkelen. Ze testen hun talenten om slimmer te zijn en de anderen de baas te spelen. Die ontwikkeling gaat heel erg snel. Dagelijks leert elke pup veel bij, ontwikkelt nieuwe vaardigheden en wordt geraffineerder. Wij fokken jachthonden om hun intelligentie en talent. Welnu dat is dan ook zichtbaar. Als je een pup met zeven weken mee naar huis neemt, dan is gedurende die eerste week nog goed waarneembaar dat de pup supersnel leert door een keer ergens plezier aan beleven. Na één beleving is het erin genageld! Dat laat zich dan nog snel veranderen, maar na twee, drie keer is het ‘aangeleerd gedrag’. Vaak nog lang vóórdat de nieuwe eigenaar in de gaten heeft dat de pup iets heeft aangeleerd.
Sociale vaardigheden
In het nest zie je het sociale gedrag van de pups tussen de zes en zeven weken veranderen in meer en meer vechten. Daarvoor was het nog veel verkennen en stevig op eigen benen staan. Dat toenemende ravotten is heel normaal, maar met zeven weken is het al op het randje van té brutaal, té fel worden. Enkele pups uit het nest ontwikkelen het ‘baasje spelen’ terwijl enkele andere zich langzaam maar zeker in de minder rol gaan voegen. Nog subtiel.
Maar als de pups na zeven weken nog steeds bijeen blijven, dan beginnen ze steeds meer te etteren en te klieren. Simpelweg omdat de nieuwe ontwikkeling uitblijft. Ze vervelen zich (alleen niet bewust) en zoeken de uitdaging door zich op elkaar uit te leven.
Opleiden
Door de pup op die leeftijd — van zeven weken — uit het nest te nemen, gaat hij nieuwe dingen leren. Dingen die jij als zijn nieuwe baas wil dat hij gaat leren. Dat leren begint met een paar dagen eraan te wennen dat hij geen nestbroertjes en -zusjes meer heeft, maar daarvoor in de plaats is nu dat grote lijf op twee benen om tegenaan te liggen, waarvan hij eten krijgt. Die nieuwe baas, is kalm, betrouwbaar en veilig en in een paar dagen voelt de pup zich helemaal lekker bij die baas.
Dan volgt de uitdaging. Binnen een week is de pup in zijn nieuwe omgeving vertrouwd, heeft alles verkend, heeft zijn grenzen bepaald (als jij als baas ten minste de grenzen aangeeft) en gaat nieuwe uitdagingen zoeken.
Grenzen worden vooral aangegeven door bijvoorbeeld de beslotenheid van een bench, de pup op de arm te nemen (vast te houden) of later aan het touwtje te houden. Een hond en zeker een pup begrijpt niets — helemaal niets — van straf. Jij moet hem eerst leren welk gedrag je van hem mooi vindt.
Wie heeft de leiding?
Een van de manieren waarbij de pup leert wie de leiding heeft — jij of de pup — speel je die eerste week in de kleine wandelingen. Je neemt de pup op de arm (of in de auto) naar een veilig plek waar je samen ‘alleen’ bent. Je zet hem op de grond en samen — met de nadruk op ‘samen’ — schuifel je over het bospad, de akker of de wei. De pup zal met gretigheid jouw benen blijven volgen. Af en toe stop je even om hem te knuffelen en hem rust te geven. Dan weer geef jij de leiding door voor de pup uit te lopen. Jij bepaalt de koers in zijn leven. Nu went hij eraan zich daarin te schikken. Nu en voor altijd.
Misschien denk je dat iedereen dat toch al doet? Nou nee!! Vrijwel iedereen staat schaapachtig toe te kijken wat de pup doet, en als die zijn vertier zoekt (bij gebrek aan leiding) rent de baas er achteraan ‘om hem te behoeden voor…’. De foto’s laten duidelijk zien hoe de pup(s) genieten van dit avontuur.
Dit kleine voorbeeld is het principe waarmee het gehele leerproces van de pup verloopt.
Als de pup binnen een week jou en al je beperkingen heeft verkend, gaat hij op zoek naar nieuwe uitdagingen.
Dat is de jeugd eigen. Honden zijn daarin niet zo traag in hun ontwikkeling als mensen. Nog lang blijft hij fysiek en mentaal een ‘klein kleutertje’ en is het aan ons om hem te beschermen tegen elke overdaad en geweld van buitenaf. Maar als we hem niet ook blijven uitdagen met ons samenspel, maken we onszelf als ‘baas’ tot een door hem te negeren object.
Zodra de pup zijn eigen wijde wereld neigt in te gaan, komt (buiten het eigen erfje) jouw duidelijkheid door langzaam maar zeker het lijntje aan te doen. Dat geeft hem sturing en begeleiding aan dat geweldige samenzijn.
… en zo kan ik nog boeken vol schrijven…
(uit De Jachthond, april 2015)
geassocieerd met
