Alle artikelen

(min of meer chonologisch)

Timing is alles

De grote wanhoop van veel beginnelingen is om op het juiste moment precies de juiste dingen gedaan te hebben en nog in precies de juiste volgorde ook. Misschien is het maar goed, dat ze dat zelf nog nauwelijks in de gaten hebben, maar het helpt geweldig als men zich van beter bewust zou zijn van de juiste timing.

Het is net als leren autorijden: de eerste les lijkt alles tegelijk te moeten; ‘wat eerst?’ en ‘o, ja, dat ook nog’. Als je een half jaartje je rijbewijs hebt, dan kun je denken een prima coureur te zijn, maar verzekeringsmaatschappijen weten wel beter. Wie net een hond of een een paar honden achter de rug heeft, die denkt het allemaal wel te weten, je hebt al zo verschrikkelijk veel geleerd; maar ook diegene die begint pas.

Hard aan jezelf werken

Iemand als Max Verstappen zou in zo korte tijd (al traint hij al bijna 20? jaar super intensief!!) nooit zo goed geworden zijn, als hij niet uitermate kritisch op zijn eigen performance zou zijn. Altijd zoeken naar beter en altijd fine-tunen, puzzelen en studeren, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat; nooit niet.

Wie een goede baas voor zijn jachthond wil zijn, doet hetzelfde. Maar helaas hebben meer mensen ambities om certificaten te verzamelen, dan een goede baas te zijn. Dat doel is verkeerd. Als je een goede en correct leidinggevende baas bent, dan zijn die diploma’s een stuk gemakkelijker te behalen. En de grootste winst ligt dan nog in een veel mooiere baas-hond verhouding.

Zoals al zo vaak gezegd, je bent geen goede baas door je hond de meeste knuffels, de duurste, grootste en zachtste mand te geven. Je bent pas een goede baas als je hem correct bejegent, als hond, hem duidelijk leiding geeft en strikt en duidelijk zijn leven inricht. Zakelijk en correct, maar zeker niet ‘lief’. Kortom, hem een leven als een hond geeft, een leven zoals hij dat kan bevatten. Geen menselijk geflikflooi, maar zuivere zakelijke details, dierlijk logisch.

Mensen houden zich bezig met bijzaken (>99%) als kleur van het lijntje, ‘zit m’n haar wel goed’, honden letten op het wild, het werk en het meest efficiënt presteren; mensen denken aan ‘hoe moet het op het werk morgen’, honden zijn altijd geconcentreerd op het werk hier en nu. Een baas brengt louter verwarring met al die bijzaken. Het is een echter heuse kunst, wat je moet leren, om de simpele hoofdzaak te zien en daarbij te blijven, zeker als je je hond een beetje wilt leren begrijpen.

Vooraf helder en duidelijk

Maar dat zijn zaken aan de achterkant (achteraf gedrag duiden): een hond lezen wat hij doet (deed), terwijl we juist die hond moeten opleiden, de voorkant. Die voorkant, het opleiden, het leiding geven, is veel interessanter: dáár liggen mijn kansen als opleider. Het is een beetje kip-of-ei situatie, want het één bestaat niet zonder het ander. Het begrip voor opleiden verdient echter meer aandacht. Opleiden bestaat uit motiveren en ontwikkelen, niet in de volgorde die mensen vaak bedenken, maar door de hond logisch begrepen kan worden. Niet te laat foeteren, maar tevoren een kans bieden. Leiding geven door vooraf helder en duidelijk te zijn.

Dat gaat dus over : timing !

Timing van een instructie

Stel je wilt dat een collega, waarmee je samenwerkt, iets voor je doet. Dan zul je hem van te voren duidelijk moeten informeren, wat je hoe gedaan wilt hebben en waartoe. Hoe duidelijker je tevoren bent, des te beter, passender kan je collega zijn werk gedaan hebben. Halve uitleg, geeft half werk (of net niet zoals je had gewild). Als hij weet wat belangrijk is, dan kan hij daar naar werken, etc. Vroegtijdig duidelijk zijn, is van essentieel belang voor een goede samenwerking.

Dat is bij honden niet anders, maar die geef je een voor de hond begrijpelijke instructie. Zoals al vaker uiteen gezet, doen honden niets met taal (woorden), maar vrijwel alles op gevoel en lichaamstaal (en ook klank). Zeker tijdens het werken is het zaak dat de hond met precieze timing jouw opdracht uitvoert, dus is het ook des te belangrijker dat jij perfect getimed je instructie (90% lichaamstaal) geeft. Daar moet je elke dag erg consistent zijn, maar we concentreren ons nu even op de timing van je instructie.

Voor de beginnende voorjager is dat dubbel lastig want je bent simpelweg nog niet in staat om te voorspellen wat er gaat gebeuren. Dat vergt ervaring, maar ervaring met goede opmerkzaamheid en alertheid werkt veel sneller dan onoplettende dromerigheid. Zo ziet een keurmeester redelijk precies aan een voorjager die aan komt lopen hoe alert die is, tevoren de situatie overziet, zijn hond (mentaal) ‘bij’ zich heeft. Zo iemand zal per definitie beter presteren, dan degene die naar de keurmeester wandelt met zijn hond ergens om hem heen, dan naar de keurmeester luistert en dan de hond nog eens op zijn krent moet zetten. Die baas en hond staan niet op scherp en zo zul je nooit iets gaan presteren. Als je niet alert en geconcentreerd met je hond werkt, dan belemmer je je eigen vooruitgang.

Aan de voet

Netjes aan de voet begint jouw precisie van timing en dat geeft mij tevens een ‘gemakkelijk’ voorbeeld om de juiste timing uit te leggen. Vermoedelijk heb je het aan de hand van het overzicht allang begrepen, maar uitleg kan het gemakkelijker maken om de valkuilen duidelijk in te zien.

Je hebt je hond aan de lijn naast je en het is een goede gewoonte om die altijd strak-recht opgelijnd naast je zittend te hebben, zodra jij stil staat. Bij alle goede voorjagers lijkt dat automatisch te gebeuren, maar ook zij hebben dat zo aan de hond aangeleerd (al realiseren díe voorjagers zich vaak niet eens meer dat zij het met zoveel concentratie uitvoeren; voor hen is het een tweede natuur geworden). Door met precieze timing de hond dit (feitelijk alles) aan te leren, maak je des te minder fouten in je instructie. Dat is veel belangrijker dan het lijkt. Want nooit draait het om dat ene moment, maar je leert je hond een gewoonte aan die hij a. moet begrijpen, b. maar moet snappen dat jij dat altijd wil (wanneer dit en wanneer dat), c. jij hoeft je hond niet meer te corrigeren, waar hij d. erg onzeker van wordt en dus e. leert je hond met de juiste timing vele malen sneller; en f. hij raakt reuze blij van een duidelijke baas, zodat g. jij nog gelukkiger van je hond wordt. Hoeveel voordelen wil je nog meer? Het vereist jouw alertheid en concentratie in je leiding geven.

Aan de voet en strak naast zitten

Op de ideale manier heb je de hond netjes naast, en vlak voordat je hem wilt laten zitten, geef je heel zacht een hint met een vinger aan je touwtje dat je stopt, zodat je hond niet voor je komt als jij ook stil staat. Dat zijn (wellicht) drie aanwijzingen: het toucheren van de lijn, ‘zit’ zeggen en stilstaan (lichaamstaal). Ook nog in die volgorde, én binnen een (halve) seconde alledrie op rij.

Al heel snel leert de hond dan dat als jij stilstaat, hij naast jouw moet blijven zitten (of blijven staan). Belangrijker nog wáár hij dat doet en strak in lijn met de richting die jij met je lijf aangeeft. Daarvoor had je in het begin dat eerste duwtje aan de lijn nodig, om hem niet voor je te hebben op het moment dat jij daadwerkelijk stilstaat.