Zelfstandig werken is goud waard

Jagend beleef je memorabele momenten. Als je honden orderlijk en gestructureerd opgeleid zijn, kun je van die details meer genieten. Gisteren was het weer raak. Het is september en alle bieten en andijvie staat nog op het land; we jagen in Frankrijk gedreven vlaktes op patrijs.

Dit zijn voor de honden hele zware dagen en mijn drie collega’s hebben elk één hond beschikbaar, terwijl ik twee equipes van twee honden heb. Daarom neem ik wat vaker de bieten en de andijvie, wat de honden enorm afmat. Halverwege de dag wissel ik mijn team honden en begin dan dus weer vers. 

Ik sta nu midden tussen twee geweren in de lijn van de posten in de bieten en de drijvers zijn nog een kleine kilometer van ons verwijderd onderweg. Ik moet meerdere geweren in de gaten houden en net als ik kijk naar het geweer op rechts, dat schiet maar mist, voel ik de spanning in de twee honden links naast mij. Allebei mijn honden kijken strak gefocust naar elk verschillende plekken. Ik vertrouw mijn honden en stuur hen kort na elkaar. De jongste komt al snel met zijn patrijs terug, maar de oudste heeft het lastiger. De bieten zijn niet erg hoog, maar wel erg vol in blad. Op zo’n 40m tekent mijn hond goed dat zijn neus (en oren?) patrijs zien, maar zijn ogen zien bietenblad. Zo zoekt hij zijn strategie om toe te grijpen. Hij zoekt en focust vanuit alle hoeken terwijl de patrijs onder het blad zich telkens verplaatst. Hij weet maar al te goed dat de neus onder het blad duwen de patrijs sneller verder weg zal opjagen en hij geen enkele kans heeft. (Iets wat een prille hond nog probeert.) Het spel duurt en duurt. Dan plotseling is hij even het spoor bijster en gaat onder de wind verwaaiing zoeken, om dan een tiental meters verderop die zekerheid weer te krijgen en weer begint de dans. Het is een uiterst bekwame jager, die deze vogel schoot, en ook hij kijkt gespannen toe. En weer is mijn hond het spoor bijster en gaat groter op zoek. Dat zijn de momenten dat minder ervaren tenen gaan krommen om in te grijpen. De grootste fout die voorjagers kunnen maken! Het is duidelijk een licht aangeschoten patrijs en dan ‘weet’ je als voorjager niets! Elke bemoeizucht verstoort de hond en is funest voor de kans dat het stuk binnenkomt. Mensen die vaak handlen krijgen op zulke momenten een hond die naar de voorjager kijken om hulp en weg is je kans het stuk binnen te krijgen. Mijn enige gedachte is: come on, je kunt het!

Tot drie keer toe is mijn hond het spoor bijster en gaat groter verifiëren. De drijvers naderen nu al een stuk dichter en ik vrees… de minuten verstrijken. De jonge hond heeft inmiddels al weer twee stukken binnen, die gelukkig niet al te dicht bij de zoekende hond vallen. Zijn focus is goed (opleiding!) maar na lang wanhopen zou een te grote verleiding zijn werk goed kunnen verpesten. Hij blijft zich goed concentreren. Zekert, duikt en komt met de licht aan een vleugel gekwetste patrijs boven het bietenblad terug. De jager straalt en steekt zijn duim op. Dit zijn glorieuze momenten.

Een zelfde situatie doet zich nog een keer voor in de andijvie. Het toont hoe moeilijk dit spel is; dit is mijn beste en totaal zelfverzekerde hond… en toch is het zo moeilijk. Een volgende drift sta ik in de andijvie op enige afstand van de generaal met zijn Epagneul Breton. Deze man heeft altijd en met elk van zijn honden een ongelofelijk mooie band: totaal respect voor en vertrouwen in elkaar. Hij jaagt met zijn Bretons veel en vooral voor het schot, maar deze oudere hond neemt hij vandaag toch graag mee. Aan het begin van deze drift komt er een patrijs over die hij schiet en zijn hond gaat halen. Precies als hiervoor beschreven zoekt de Breton naar de precieze lokatie van de telkens wat verplaatsende patrijs en weet hem niet te pakken te krijgen. Ook al wordt er geschoten, de hond concentreert zich op zijn werk! Het duurt zeker vijf minuten van totale concentratie op die ene patrijs dat de hond hem ten slotte te pakken krijgt. Dit is – zeker voor een Breton – een ongelofelijk staaltje apporteerwerk.

De generaal zal noch zijn stem, noch zijn fluit, noch zijn band gebruiken. Alles gebeurt met een stille blik van verstandhouding … en daarmee onzichtbare aansturing. Het is slecht een paar keer per jaar dat ik zijn doen en laten kan bestuderen (tussen de bedrijven door), maar ik zou willen hem vaker te zien jagen: hij met hond, ik zonder, om beter te bestuderen hoe hun subtiele communicatie verloopt. Een ding is zonneklaar: zijn kundigheid in het aansturen van de hond (zijn manschappen) en van het jagen, het wild etcetera. Op mijn vragen zegt hij bescheiden en zachtjes dat het altijd zó moeilijk is en zó moeilijk te verklaren. Daarom is zijn ‘handling’ fascinerend subtiel en zuiver.

Maar ik moet door naar een tweetal topschutters die nog een stuk in de andijvie missen en exact de locatie weten en daar zoeken. Een van hen is een illustere topschutter die doorgaans feilloos zijn eigen stukken weet te liggen en ze simpelweg raapt. Ik vertrouw elke aanwijzing van hem volledig! Ergens tussen de beide heren moet het liggen. Ik slip mijn jonge hond en die tekent evenzo dat het een aangeschoten stuk is: zekert net als de ervaren hond eerder en werkt super. Gaat even wat groter, dan weer gefocust. Beide geweren staan gefascineerd toe te kijken, maar worden ook wat ongeduldig omdat de anderen ver weg al staan te wachten op onze komst om naar de volgende drift te gaan. Een beetje (veel!) onder die druk zet ik tenslotte toch ook de oudere hond erbij in. Dit wil ik absoluut niet, want de jonge hond werkt met zulke concurrentie niet beter en hij heeft dit succes zo nodig om te stapelen op zijn ervaringen hoe te handelen. Maar ook ik kan niet achter blijven en moet mee. Samen komen mijn honden dan redelijk vlot, zij het wilder, tot resultaat, maar het is natuurlijk de oudere hond die het stuk heeft en de jongere hond enigszins in vertwijfeling laat doorzoeken. Ik neem ook hem vlot en dankbaar bij me. Hij werkte klasse, maar ik gunde hem de tijd niet. Ik schaam me naar mijn hond. Zulke blunders in je opleiding zijn zo pijnlijk fout. Net zo goed als je met hun werk bemoeien in zulke situaties.

Maar ook verder was er weer veel te genieten vandaag!

Jammer dan weer dat juist mijn beste hond aan het einde van de dag aan zijn poot geblesseerd is. Die is voor de komende maanden uitgespeeld.

Auteur: Nel Barendregt

25 september 2024