Disconnected / los van elke realiteit

Alle artikelen

(min of meer chonologisch)

Het observeren en bestuderen van bossen en bomen is mogelijk wel een van mijn meest fascinerende onderwerpen. Van de boom en zijn leefwijze weten we eigenlijk maar bar weinig. Er zijn zeker allerlei studies die geweldige (simpele) informatie geven, maar begrijpen hoe bomen leven? In de grote samenhang? Ik probeer er veel over te lezen, omdat het zulke essentieel ontbrekende kennis kan opleveren.

De algehele leefwijze van ‘natuurlijke planten’ is in veel intensievere mate minstens zo belangrijk, maar het object boom is al een onderwerp dat lastig genoeg is en onderzoekers, die tegen de stroom in durven te onderzoeken, hier al best het een en ander over lijken te hebben gevonden.

Ik heb me ook dit jaar weer laten verleiden om te helpen bij het oogsten van berkensap, een levenselixer van heel vroeger. In ruraal Frankrijk zijn er nog veel mensen die met de seizoenen oogsten uit de natuur. Nu in het voorjaar tappen velen berkensap van eigen, redelijk substantiële berken.

Ruim voordat de berken de knoppen openen, in bloei gaan en bladeren krijgen, komen er twee tot drie weken lang sapstromen op gang, die met een enorme kracht zo’n 300 liter per dag van de wortels naar de knoppen stuwt. Gedurende die weken vertoont de boom optisch geen ontwikkeling, maar van binnen wordt er hard gewerkt aan de ‘vet-reserves’ voor het nieuwe groeiseizoen. Het moge duidelijk zijn dat de sapstromen van de wortels naar de toppen daar uiteindelijk ook weer verdampt en zodoende het bos vochtig houdt. Maar de ‘voedingsstoffen’ blijven achter. Door vanuit de stam van de boom dagelijks een aantal liters af te tappen, wordt water geoogst dat men vroeger een ‘levenselixer’ noemde.

De hedendaagse wetenschap (liever gezegd: weet-nog-niet-schap) heeft hierin nog veel te onderzoeken.

Wij drinken nu dagelijks aan tafel geen kraanwater of flessenwater, maar berkenwater. Natuurlijk vraag je je dan af of het ook zo goed voor je is en of het zo goed voelt. Eerlijk gezegd: ik weet het niet, niet echt. Mijn gevoel zegt dat het me zeker goed doet, maar in hoeverre is dat gevoel beïnvloed door de gedachte dat het een prachtig natuurlijk product is?

Ik denk dat de mens van vroeger zo dom nog niet was.

Auteur: Nel Barendregt
Fotografie: Nel Barendregt

maart 2023

Ook voor vliegjes schijnt het een levenselixer te zijn.

De druk is na royale regenval zelfs zo groot dat de stevige plastic zakken kapot geperst worden.

Veel en zwaar werk

Er zijn voor mij zeker diverse positieve kanten aan die medaille om mee te werken: ik drink zuiver berkensap, ik loop dagelijks bij elke weersomstandigheid urenlang door de bossen om het sap te tappen (een niet geringe activiteit voor iemand van 72 lentes jong), en ik bestudeer dagelijks in uiterste fascinatie wat de invloed is van wat. Hoe beïnvloedt de eerdere regenval de productie, hoe lang duurt het verwerkingsproces van regenval tot sapstromen, wat is de invloed van de temperatuur (een nachtvorstje zet de kraan wel aardig dicht), wat is gedurende deze twee tot drie weken de ontwikkeling van elke individuele boom? En dat niet alleen: ook de invloed van de maanstand en of de maan rijzend of wassend is zou invloed moeten hebben. Ik kan het niet zien, maar het klinkt wel uitermate logisch.

Wij tappen ongeveer 600 berken, dus dat geeft wel informatie. Maar de diversiteit aan invloeden is enorm. Zo is elke boom verschillend in leeftijd, gezondheid en positie in het bos: hoe beschut staat hij, hoe is de bezonning (oost of west) en hoeveel zonlicht komt er door. De bomen met goed zonlicht op het zuiden zijn gemiddeld wel royaal ‘gezonder’ dan berken in geheel omsloten percelen bos.

Kortom, al deze informatie geeft aan hoe ‘disconnected’ wij zijn geraakt van de natuur. Het woord ‘disconnected’ bedoelt te zeggen: hoe onbenullig weinig wij weten van de natuur, van die bomen en in casu van die ene soort, de berk.

Elk jaar bestudeer ik nu drie weken lang al deze details en ‘weet’ voor mijn gevoel steeds meer nog niet. De jachtopzichter ter plekke werkt het jaar rond dagelijks in deze bossen en hoewel hij nog jong is, hij observeert scherp en ziet uiteraard beduidend meer details dan ik. Hij kent zijn bomen beter, hoe veel het er ook zijn. Hij ziet de samenhang beter, omdat hij uiterst geïnteresseerd, intensief observeert; gelukkig is hij ook steeds bereid zijn observaties te delen, maar natuurlijk blijf ik op grote achterstand. Het voelt beschamend, ik 72 jaar, hij 24.

Vroeg in de ochtend is de wereld op zijn schoonst in dit jaargetijde, dat we kaal noemen.

Zo is het net als toen ik ongeveer 10 jaar oud was en op de polder dijk, een paar honderd meter bij ons vandaan een schaapherder met honderden schapen werkte. Wij zagen al die honderden bolletjes wol op afstand wel, maar hij kende elk schaap persoonlijk; elk schaap met haar eigen karakter, haar eigen wolkwaliteit, haar eigen voortplantingskwaliteiten. Voor ons was elk schaap ‘een schaap’, maar hij 'hield' van elk schaap afzonderlijk en koesterde elk dier, elk in zijn geheel eigen waarde. Ik was nog erg klein, maar had een waanzinnig respect voor deze man (zoals nog altijd voor mensen met enorme kennis en wijsheid); ik voelde zijn kennis en liefde voor elk individuele dier heel goed en was eigenlijk super jaloers op al die kennis en hoe zichtbaar ook de schapen hem als hun beschermheilige zagen. Hoewel het dichtbij was, durfde ik eigenlijk niet naar hem toe, om hem ‘lastig te vallen’, hoewel hij meestal graag over zijn schapen vertelde; maar ja, hij had het ook zeker heel erg druk.

Onze sympathieke veearts was ook de zijne en ook die was onder de indruk van de kennis van deze schaapherder. De wetenschapper, die gratieus zijn meerdere erkent in een boeren jongen die nooit iets had met boeken en daarom in zijn beperkte vak heel erg veel samenhang had leren zien. Zien om te doorzien en inzicht te krijgen.

Je vraagt je af wie hier de wetenschapper is.

Wetenschap, big data versus de grote samenhang.

Begrippen die nauw met elkaar verbonden zijn, maar als ik de observaties hierboven beschouw, dan moet die wetenschap het niet zoeken in de grote getallen, maar in de diversiteit. In oorzaak en gevolg, in samenhang. Zonder de brede samenhang zijn de getallen misleidend. Misschien zijn de metingen op zich correct uitgevoerd, maar men denkt iets te weten en misleidt zichzelf daarmee door onvoldoende naar de brede samenhang te kijken Kijken en doorzien..

Men heeft geen kennis door diep te graven, maar je wordt wijzer door je verdiepen in het onbekende, het zoeken naar wat we nog niet weten, je kennis te verbreden.

In deze tijd van het monomane begrip ‘stikstof’ is maar al te goed te zien, hoe onbenullig en averechts die discussie wordt gevoerd. Eendimensionaal wordt de stikstof religie over ons heen getorpedeerd. De wetenschap heeft ‘iets’ gevonden en vergeet totaal de grote samenhang te zoeken. Hiermee wordt geen enkel doel gediend.

Okay, ik scheer nu even iedereen over één kam, maar 90% van het gekakel dat we dagelijks in talkshows, het nieuws of de kranten vernemen over ‘de natuur’ is eendimensionaal. Het misleidt ons! Elke nuance ontbreekt. En omdat men klassikaal oreert zonder brede kennis, echoot 'iedereen' inmiddels dezelfde misleidende onzin en wordt het probleem zeker niet opgelost.

Hier gaat heel veel mis en worden oeverloos veel beleidsfouten gemaakt. Je kunt kennis van iets hebben, maar daarmee ken je nog niet de diepgang en de samenhang en het waarom. Wij wisten vroegen ‘alles’ van schapen; we zagen er dagelijks honderden, maar weten deden we ‘niks’.

Weet je echt hoe het zit? Of kakel je iemand anders na, omdat diegene in een talkshow zat en goed babbelde (wat ik dan weer heel onaardig ‘kakelen’ noem).

Waar is de kennis en de nuancering?

Wanneer gaan we breed en betrouwbaar beleid voeren ten aanzien van de natuur, die onze primaire levensbron is?

Een week later

Vandaag heb ik de berken die we tappen gemarkeerd. Enerzijds de bomen die royaal geven en anderzijds de bomen die weinig tot nauwelijks sap leveren. Die laatste nemen we sowieso niet af omdat de kwaliteit van dat sap soms niet zo goed lijkt. In de volgende jaren willen we de bomen, die het kennelijk al moeilijk hebben en weinig sapstromen naar de toppen hebben, niet meer ‘belasten’. Voor de boom en voor ons niet goed.

De foto rechts laat goed zien dat dit het einde van het seizoen van de sapstromen is: de knoppen van de berk beginnen uit te lopen.

De bomen die goed leveren die lijken simpelweg goede kanalen naar boven te hebben en een geweldig pompsysteem om het sap op te pompen. Die bomen lijken er ook na jaren absoluut niet onder te lijden.

De sapstromen van de berken zijn nu bijna ten einde. De productie is veelal nog wel goed, maar we zullen er de komende dagen toch mee stoppen. Aan het einde van de oogst-periode zien we bij sommige bomen dat het sap ‘niet meer is als eerder’ en dat proef je dan ook. Soms zit er dan wat droesem in en soms ruik je het ook, vaak gaat het samen. In alle geval van twijfel legen we de zakken sowieso ter plekke … voor hergebruik.

Morgen oogsten we alleen en worden er geen nieuwe zakken meer geplaatst. Dan is de oogst voorbij. Direct daarna worden de taps uit de bomen geschroefd en de gaten goed dicht geplugd. Zo herstelt de wond snel en effectief. Het was een goede oogstjaar en dus was het ook hard werken. Maar weer geweldig leerzaam.

Na gedane arbeid is het heerlijk uitrusten op de voet van deze ruim 200 jaar oude rode beuk.

Urenlang zakken wisselenen en je over de alom aanwezige bramen worstelen, kent wel enige fysieke afmatting, maar wordt goed gemaakt door de immer uitgebreide Franse cuisine.

Bomen, groot en klein, zijn onbeschrijfelijk alomvattend en imponerend;
er is nog zoveel van hen te leren.

Einde van het seizoen: de knoppen lopen uit.

Vragen en ander contact:

Locatie: Hoogerheide NL

E-mail: nel@frodo-n-co.nl

telefoon: +31 6 533 97 012

Bij voorkeur via de mail.

Training / coaching

Ik coach bazen bij het leiding geven van hun hond. Subtiel en zonder de hond in zijn functie als jachthond te hinderen (kapot te maken).

Leiding geven doe je middels je fysieke en mentale gedrag, alsmede timing.

De stem is zelden nodig.

Ik geef geen training in klasjes en met tientalle dummy-spelletjes om bazen en honden hysterisch te maken

En dan nog zo wat.

boeken van mijn hand

mijn recente honden

eerder verschenen artikelen

Mijn hele leven staat in het teken van het opleiden van jachthonden, de psychologie van het opleiden en coachen,

de jacht en daarbij behorend wild, biotoop,beheer, fotografie en lekker eten.

Deze website is bedoeld om kennis te maken met mijn boeken en artikelen (en een beetje met mijn honden).

Ik schrijf en leid mensen op: niet om belangrijk te zijn, maar anderen kundig te maken.